Phân luồng tờ khai hải quan là gì? Luồng đỏ, luồng vàng, luồng xanh

Các nội dung chính của bài viết

Phân luồng tờ khai hải quan luôn là nỗi lo ngại thường trực với nhiều doanh nghiệp xuất nhập khẩu, đặc biệt là khi bị rơi vào luồng vàng hoặc luồng đỏ. Thời gian kéo dài, chi phí phát sinh và rủi ro bị xử phạt luôn khiến nhiều doanh nghiệp "lao đao", nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ chưa có nhiều kinh nghiệm.

Bài viết này sẽ giúp bạn:

Nắm rõ cách phân luồng hải quan qua hệ thống VNACCS tính đến năm 2025.
Biết cách xử lý từng loại luồng, đặc biệt là luồng đỏ – vàng, với đầy đủ thủ tục, hồ sơ và quy trình.
Tham khảo case study thực tế để áp dụng hiệu quả.
Biết các chiến lược cụ thể giúp hạn chế tối đa rủi ro phân luồng bất lợi.

Phân Luồng Hải Quan Là Gì?

Phân Luồng Hải Quan là quá trình quản lý và xử lý hàng hóa khi chúng di chuyển qua biên giới quốc gia, qua cửa khẩu hoặc cảng biển, và phải tuân thủ các quy định và quy trình hải quan cụ thể của quốc gia đó. Quá trình này nhằm đảm bảo rằng hàng hóa được kiểm tra, thông quan, và thuế quan được tính đúng quy định, bảo vệ an ninh quốc gia, và tuân thủ các quy định xuất nhập khẩu.

Vì Sao Cần Phân Luồng Hải Quan?

Phân luồng hải quan được ví như đèn tín hiệu giao thông. Luồng xanh cho phép hàng hóa được thông quan nhanh chóng mà không cần dừng lại để kiểm tra. Luồng vàng yêu cầu kiểm tra bộ chứng từ, trong khi luồng đỏ là mức kiểm tra cao nhất, gồm cả việc kiểm tra thực tế hàng hóa và chứng từ.

Việc phân luồng hải quan giúp hải quan kiểm soát mức độ rủi ro, phòng chống buôn lậu, và ngăn chặn các hành vi gian lận thương mại. Đồng thời, phân luồng hải quan cũng tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định, thúc đẩy hoạt động thương mại hiệu quả.

VNACCS và Hệ Thống Phân Luồng Hải Quan Hoạt Động Như Thế Nào?

Hệ thống VNACCS (Vietnam Automated Cargo and Port Consolidated System) là nền tảng khai báo hải quan điện tử được Tổng cục Hải quan Việt Nam triển khai từ năm 2014 với sự hỗ trợ của Nhật Bản. Khi bạn gửi tờ khai, hệ thống sẽ đánh giá mức độ rủi ro dựa trên nhiều tiêu chí và tự động phân luồng:

Luồng xanh: Miễn kiểm tra chứng từ và hàng hóa. Doanh nghiệp được thông quan ngay sau khi hoàn tất nghĩa vụ thuế.
Luồng vàng: Kiểm tra hồ sơ giấy tờ. Không kiểm tra thực tế hàng hóa.
Luồng đỏ: Kiểm tra cả hồ sơ và hàng hóa thực tế.

Việc phân luồng phụ thuộc vào:

Mặt hàng, mã HS, trị giá khai báo.
Lịch sử tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp.
Nguồn gốc xuất xứ hàng hóa.
Đặc điểm khai báo bất thường, như giá thấp bất thường hoặc mô tả không rõ ràng.
Yêu cầu kiểm tra của cơ quan chức năng (ví dụ Bộ Y tế, Công Thương...)

Thống Kê Phân Luồng Hải Quan Mới Nhất (Cập nhật 2024 – đầu 2025)

Theo Tổng cục Hải quan Việt Nam:

Tỷ lệ phân luồng xanh hiện chiếm khoảng 66,34% tổng số tờ khai – tăng so với các năm trước.
Luồng vàng chiếm 30,26% – chủ yếu là các mặt hàng thông thường nhưng doanh nghiệp chưa đủ độ tin cậy để miễn kiểm tra.
Luồng đỏ giảm còn 3,41% – trước đây từng dao động 5–8%.

Sự giảm tỷ lệ luồng đỏ nhờ các biện pháp:

Áp dụng công nghệ phân tích dữ liệu (data analytics, AI).
Rút gọn danh mục hàng hóa bắt buộc kiểm tra thực tế.
Cải tiến năng lực đánh giá rủi ro của hệ thống VNACCS.

Tuy nhiên, doanh nghiệp mới, doanh nghiệp có lịch sử khai báo sai hoặc các mặt hàng đặc thù vẫn có nguy cơ cao bị phân vào luồng đỏ.

Các luồng tờ khai: Luồng đỏ, luồng vàng, luồng xanh

Phân luồng tờ khai

1. Luồng Đỏ (Red Lane), Luồng đỏ hải quan là gì?

Ký hiệu tờ khai luồng đỏ: Mã ký hiệu 3

Luồng đỏ trong phân luồng hải quan thường được dành cho hàng hóa có yêu cầu kiểm tra nghiêm ngặt hoặc hàng hóa gây nghi ngờ về việc tuân thủ quy định hải quan. Các trường hợp thường xuyên được đưa vào luồng đỏ bao gồm:

Hàng hóa có giá trị cao.
Hàng hóa có nguồn gốc hoặc xuất xứ không rõ ràng.
Hàng hóa thuộc ngành công nghiệp đặc biệt như dược phẩm hoặc thực phẩm.
Hàng hóa đang trong quá trình tạm giữ vì các vấn đề liên quan đến hải quan.

Khi hàng hóa bước vào luồng đỏ, quá trình kiểm tra và xem xét có thể kéo dài, dẫn đến việc thời gian thông quan kéo dài và tăng chi phí cho doanh nghiệp.

Nguyên nhân khiến tờ khai bị luồng đỏ

Dưới đây là một số lưu ý về các sai sót thường gặp trong quá trình khai báo và làm thủ tục hải quan, có thể dẫn đến việc tờ khai bị phân luồng vào luồng vàng hoặc luồng đỏ:

Việc khai báo thủ công và cung cấp thông tin không khớp với hồ sơ và chứng từ; không cung cấp tên hàng hóa một cách đầy đủ, rõ ràng và cụ thể, không phù hợp với mã số hàng hóa.
Nợ thuế, bị cưỡng chế thuế, hoặc bị ấn định thuế.
Thường xuyên chỉnh sửa hoặc bổ sung tờ khai, hoặc hủy bỏ tờ khai; không tuân thủ quy trình đối với các tờ khai đã được khai báo.
Có hành vi vi phạm, bao gồm:
- Buôn lậu hoặc vận chuyển hàng hóa qua biên giới một cách trái phép.
- Trốn thuế hoặc gian lận thuế.
- Không tuân thủ yêu cầu của cơ quan hải quan trong quá trình thực hiện thủ tục, kiểm tra, giám sát, kiểm soát và kiểm tra sau khi thông quan, ví dụ: không cung cấp hoặc không cung cấp đầy đủ và đúng thời hạn các chứng từ, tài liệu và dữ liệu điện tử liên quan đến hàng hóa xuất khẩu hoặc nhập khẩu khi cơ quan hải quan yêu cầu; đánh tráo hàng hoá đã được kiểm tra hải quan với hàng hoá chưa kiểm tra hải quan; giả niêm phong của hải quan; tự ý phá niêm phong của hải quan, tự ý tiêu thụ hàng hóa đang chịu sự giám sát của hải quan hoặc được giao bảo quản đang chờ hoàn thành việc thông quan.
Không hợp tác với cơ quan hải quan để cung cấp đầy đủ thông tin doanh nghiệp dẫn đến thiếu thông tin để đánh giá mức độ tuân thủ của doanh nghiệp.

Hồ sơ tương tự luồng vàng, thêm:

Phiếu kiểm hóa.
Biên bản bàn giao hàng kiểm hóa (nếu hàng lưu tại kho ngoại quan).
Ảnh chụp thực tế hoặc video (nếu có quy định bắt buộc tại chi cục).

Quy trình kiểm hóa:

Đăng ký kiểm hóa – đặt lịch hẹn với cán bộ hải quan.
Chuẩn bị nhân sự kho, phương tiện để mở hàng.
Hải quan kiểm tra, chụp ảnh, đo đạc thực tế.

So sánh với hồ sơ:

Nếu khớp: cho thông quan.
Nếu sai lệch: xử phạt vi phạm hành chính, giữ hàng hoặc yêu cầu tái xuất.

2. Luồng Vàng (Yellow Lane), Luồng vàng hải quan là gì

Ký hiệu tờ khai luồng vàng: Mã ký hiệu 2

Luồng vàng trong phân luồng hải quan áp dụng cho hàng hóa có mức độ rủi ro thấp hơn so với luồng đỏ, nhưng vẫn cần phải kiểm tra và xác minh. Thông thường, các trường hợp sau đây có thể được đưa vào luồng vàng:

Hàng hóa đã được kiểm tra và xác minh ở quốc gia xuất khẩu hoặc đã được hải quan xác nhận.
Hàng hóa thuộc danh sách kiểm tra ngẫu nhiên.
Hàng hóa có thông tin không phù hợp hoặc không đầy đủ trên hóa đơn hoặc tài liệu liên quan.

Trong luồng vàng, thời gian thông quan thường nhanh hơn so với luồng đỏ, nhưng doanh nghiệp vẫn cần chú ý đến việc cung cấp thông tin và tài liệu chính xác để tránh trễ hạn.

Khi bị phân luồng vàng, doanh nghiệp phải chuẩn bị gì?

Hồ sơ kiểm tra gồm có:

Tờ khai hải quan đã đăng ký.
Hóa đơn thương mại (Invoice).
Phiếu đóng gói (Packing list).
Vận đơn (Bill of Lading).
Hợp đồng thương mại.
Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) nếu khai ưu đãi thuế.
Giấy phép chuyên ngành (nếu thuộc nhóm hàng quản lý).
Catalog, tài liệu kỹ thuật (với hàng máy móc, thiết bị).

Quy trình xử lý luồng vàng:

Chuẩn bị bộ hồ sơ đầy đủ, gửi qua hệ thống hoặc nộp trực tiếp tại chi cục hải quan.
Cán bộ hải quan kiểm tra hồ sơ: so sánh giữa tờ khai và chứng từ.
Nếu không có sai lệch: duyệt thông quan.
Nếu sai lệch, thiếu sót: yêu cầu giải trình, có thể chuyển luồng đỏ.

Lưu ý:

Doanh nghiệp cần đối chiếu thông tin kỹ giữa tờ khai và hóa đơn. Một lỗi nhỏ như sai mô tả hàng hóa, thiếu mã phụ, đơn giá không hợp lý... cũng đủ khiến bạn bị chuyển luồng kiểm tra.

Thời gian xử lý:

Nếu hồ sơ đầy đủ: xử lý trong 2–6 tiếng làm việc.
Nếu có thiếu sót: có thể kéo dài đến vài ngày.

3. Luồng Xanh (Green Lane), Luồng xanh hải quan là gì?

Ký hiệu tờ khai luồng xanh: Mã ký hiệu 1

Luồng xanh là luồng thuận lợi và ưu tiên dành cho hàng hóa có mức độ rủi ro thấp và đã tuân thủ các quy định hải quan. Hàng hóa trong luồng xanh được xử lý nhanh chóng và thông quan một cách dễ dàng, giúp giảm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp.

Các yếu tố giúp hàng hóa được đưa vào luồng xanh bao gồm:

Tuân thủ đầy đủ các quy định hải quan và thông quan trước khi nhập cảnh.
Hàng hóa đã được xác minh và kiểm tra tại cảng xuất khẩu hoặc các điểm trước đó.
Hàng hóa có lịch sử xuất khẩu an toàn và đáng tin cậy.

Quy trình phân luồng Hải quan diễn ra như thế nào?

Quá trình thực hiện phân luồng hải quan diễn ra như sau:

1. Tiếp nhận Tờ khai hải quan

Đầu tiên, doanh nghiệp hoặc người xuất khẩu nộp tờ khai hải quan và tất cả tài liệu liên quan đến cơ quan hải quan, chẳng hạn như hóa đơn, hồ sơ xuất khẩu, thông tin sản phẩm, và các giấy tờ liên quan.

2. Kiểm tra thông tin cơ bản

Các cơ quan hải quan sẽ kiểm tra thông tin cơ bản trên tờ khai hải quan để đảm bảo tính chính xác và đầy đủ của tài liệu. Điều này bao gồm kiểm tra mã hải quan, địa điểm nhập khẩu, ngày nhập khẩu, và các thông tin quan trọng khác.

3. Phân luồng hải quan

Dựa trên thông tin từ tờ khai hải quan và các yếu tố khác nhau, như loại hàng hóa, nguồn gốc, mục đích nhập khẩu, và tuân thủ quy định, cơ quan hải quan sẽ quyết định phân luồng hải quan. Có thể có ba loại luồng chính:

Luồng Xanh (Green Lane): Đối với các tài liệu và hàng hóa tuân thủ quy định và không có rủi ro hay vi phạm. Chúng được thông qua nhanh chóng.
Luồng Vàng (Yellow Lane): Đối với các trường hợp cần kiểm tra hoặc thẩm định bổ sung nhưng không phải là trường hợp nghiêm trọng. Chúng có thể yêu cầu thêm giấy tờ hoặc kiểm tra hàng hóa.
Luồng Đỏ (Red Lane): Đối với các trường hợp có sự nghi ngờ về tính chính xác hoặc tuân thủ của thông tin hoặc hàng hóa. Chúng sẽ được kiểm tra kỹ lưỡng và xem xét cẩn thận.

4. Kiểm tra hàng hóa và tài liệu

Trong trường hợp Luồng Vàng và Luồng Đỏ, hàng hóa và tài liệu sẽ được kiểm tra một cách chi tiết. Điều này bao gồm việc xem xét giấy tờ, kiểm tra hàng hóa, và xác minh thông tin.

5. Kết quả phân luồng

Dựa trên kết quả kiểm tra và xem xét, cơ quan hải quan sẽ đưa ra quyết định cuối cùng. Hàng hóa có thể được phê duyệt để nhập khẩu hoặc bị từ chối tùy thuộc vào tình hình cụ thể.

Quá trình này đảm bảo rằng hàng hóa được kiểm tra và thẩm định một cách tỉ mỉ, đồng thời giúp ngăn chặn việc nhập khẩu hàng hóa không hợp pháp hoặc không tuân thủ quy định.

Xem thêm:

Lấy mã vạch hải quan, in mã vạch hải quan hướng dẫn chi tiết

Phí, Lệ phí làm thủ tục hải quan

Cách Tránh Bị Phân Vào Luồng Đỏ – Vàng

Đây là phần mà nhiều doanh nghiệp quan tâm nhất. Dưới đây là các biện pháp thực tiễn, dễ áp dụng:

Xây dựng lịch sử tuân thủ tốt: khai báo chính xác, nộp thuế đúng hạn, không vi phạm hành chính.
Khai báo mô tả rõ ràng, đúng chuẩn: ghi rõ model, thông số, mã phụ nếu có.
Không “làm đẹp” đơn giá quá mức: giá thấp bất thường dễ bị nghi ngờ.
Chuẩn hóa mã HS: có thể tham vấn Cục Hải quan trước nếu hàng hóa đặc thù.
Chủ động chuẩn bị hồ sơ giấy tờ: nộp đủ, không thiếu, không sai.
Đối chiếu chéo thông tin trước khi gửi hồ sơ.
Nếu không tự khai, hãy chọn đại lý hải quan có uy tín và kinh nghiệm.

Dịch vụ Khai thuê hải quan tại Eimskip

Là đơn vị có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực logistics, Eimskip Việt Nam cung cấp dịch vụ khai thuê hải quan chuyên nghiệp, đảm bảo thông quan nhanh chóng - đúng quy trình:

Tư vấn hồ sơ khai báo hải quan.
Chọn mã HS code phù hợp.
Kiểm tra và chuẩn bị chứng từ xuất nhập khẩu.
Làm tờ khai, truyền tờ khai hải quan.
Hỗ trợ kiểm tra chất lượng hàng hóa nhập khẩu.
Đại diện khách hàng làm việc với hải quan.
Dịch vụ xin C/O, kiểm định chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm.

______________________________

CÔNG TY TNHH EIMSKIP VIỆT NAM

Địa chỉ: Số 96 Cao Thắng, Phường 4, Quận 3, TP.HCM

Hotline: 19003979 | 091-922 6984 | 028 6264 63 80

Email: info@eimskip.vn