Luồng vàng là một trong ba hình thức phân luồng kiểm tra của hải quan Việt Nam. Nếu hàng hóa bị phân vào luồng vàng, doanh nghiệp phải nộp hồ sơ để cơ quan hải quan kiểm tra. Đây là bước kiểm tra giấy tờ, không kiểm tra thực tế hàng hóa, nhưng vẫn có thể ảnh hưởng đến thời gian thông quan nếu không chuẩn bị kỹ. Bài viết dưới đây sẽ giúc bạn hiểu rõ luồng vàng hải quan là gì, các loại hồ sơ cần chuẩn bị và kinh nghiệm xử lý nhanh.
Luồng vàng hải quan là gì?
Khái niệm
Luồng vàng là hình thức phân luồng trung gian do hệ thống hải quan điện tử VNACCS/VCIS đối chiếu với các tiêu chí rủi ro trước khi ra quyết định thông quan. Khi hàng hóa bị phân vào luồng vàng, doanh nghiệp buộc phải nộp đủ các loại hồ sơ, chứng từ có liên quan để cán bộ hải quan kiểm tra. Điểm khác biệt quan trọng nhất đối với luồng vàng so với luồng đỏ là: hải quan không kiểm tra thực tế hàng hóa.
Xem thêm: Phân luồng tờ khai hải quan? Quy trình phân luồng hải quan
Ý nghĩa
Phân luồng vàng giúc hải quan cân đối giữa việc tạo thuận lợi và đảm bảo tính minh bạch, đúng pháp luật trong hoạt động xuất nhập khẩu. Các doanh nghiệp bị phân luồng vàng thường là những đơn vị chưa đạt đố mức tin cậy cao hoặc có hàng hóa thuộc diện kiểm tra chuyên ngành. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải có sự chuẩn bị tính giấy tờ và quy trình chặt chẽ hơn khi làm thủ tục hải quan.
Khi nào hàng hóa bị phân vào luồng vàng?
Do hệ thống đánh giá rủi ro
Việc phân luồng không hoàn toàn do con người quyết định mà dựa trên hệ thống phân tích rủi ro của Tổng cục Hải quan. Hệ thống này sử dụng dữ liệu từ nhiều nguồn như lịch sử tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp, loại hình hàng hóa, nước xuất khẩu, mã HS code,... để tự động xác định mức độ rủi ro. Nếu doanh nghiệp có dấu hiệu chưa rõ ràng về hồ sơ, lịch sử khai báo chưa minh bạch hoặc hàng hóa thuộc nhóm kiểm soát cao thì khả năng bị phân vào luồng vàng sẽ cao hơn.
Theo yêu cầu kiểm tra chuyên ngành
Ngoài các yếu tố từ hệ thống, một số trường hợp hàng hóa bị đưa vào luồng vàng vì lý do liên quan đến chính sách quản lý của các bộ ngành khác như Bộ Y tế, Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp,... Những hàng hóa này phải có giấy phép, giấy chứng nhận, kiểm tra chất lượng, kiểm dịch,... theo quy định. Vì vậy, dù doanh nghiệp có lịch sử tốt nhưng nếu mặt hàng nằm trong danh mục cần kiểm tra chuyên ngành thì vẫn bị phân luồng vàng.
Một số trường hợp phổ biến khiến tờ khai bị phân luồng vàng:
Hàng hóa thuộc diện kiểm tra chuyên ngành
Ví dụ:
- Kiểm tra chất lượng nhà nước
- Kiểm dịch thực vật, động vật
- Giấy phép nhập khẩu (Bộ Y tế, Bộ Công Thương, v.v.)
- Chứng nhận hợp quy (CR)
Doanh nghiệp có mức độ tuân thủ chưa cao
- Mới hoạt động (dưới 1 năm)
- Có lịch sử vi phạm, sửa/hủy tờ khai nhiều lần
- Đang nợ thuế quá hạn
Hàng hóa có rủi ro cao về trị giá, thuế
- Hàng hóa có thuế suất cao (đặc biệt thuế tiêu thụ đặc biệt)
- Giá khai báo có chênh lệch bất thường so với cơ sở dữ liệu của hải quan
- Mặt hàng có độ nhạy cao (mặt hàng nhôm, thép, dược phẩm, mỹ phẩm, điện tử, v.v.)
Doanh nghiệp cần nộp những chứng từ gì khi bị phân luồng vàng?
Tùy theo loại hàng và mặt hàng cụ thể, hồ sơ thường bao gồm:
Hồ sơ bắt buộc
- Tờ khai hải quan đã đăng ký (in từ hệ thống VNACCS)
- Invoice (Hóa đơn thương mại)
- Packing List (Phiếu đóng gói)
- Vận đơn (Bill of Lading / Airway Bill)
- Hợp đồng mua bán
- C/O – Giấy chứng nhận xuất xứ (nếu áp dụng thuế ưu đãi)
- Giấy ủy quyền nếu làm thay
Hồ sơ theo yêu cầu
- Giấy phép nhập khẩu (nếu mặt hàng thuộc diện quản lý)
- Kết quả kiểm tra chất lượng
- Bảng kê chi tiết hàng hóa (nếu hàng có nhiều mã)
- Tài liệu kỹ thuật (Catalogue, hình ảnh) nếu hàng hóa đặc thù
- Tài liệu chứng minh giá (nếu bị nghi ngờ khai giá thấp)
Quy trình xử lý tờ khai luồng vàng
Đăng ký tờ khai và nhận phân luồng
Doanh nghiệp tiến hành khai báo tờ khai hải quan qua hệ thống điện tử VNACCS. Sau khi khai báo, hệ thống sẽ tự động phân luồng. Nếu tờ khai bị phân vào luồng vàng, hệ thống sẽ hiển thị yêu cầu kiểm tra hồ sơ giấy tờ.
Nộp hồ sơ và đợi kiểm tra
Doanh nghiệp in bộ chứng từ liên quan và nộp tại chi cục hải quan nơi đăng ký tờ khai. Cán bộ hải quan sẽ tiếp nhận, kiểm tra, đối chiếu thông tin giữa hồ sơ giấy và dữ liệu trên hệ thống. Trong quá trình này, nếu phát hiện sai lệch hoặc thiếu chứng từ, doanh nghiệp sẽ được yêu cầu bổ sung hoặc giải trình.
Phản hồi từ cán bộ hải quan
Sau khi kiểm tra, nếu hồ sơ đầy đủ và hợp lệ, cán bộ hải quan sẽ phê duyệt thông quan. Ngược lại, nếu có nghi ngờ về tính xác thực của chứng từ hoặc thấy cần làm rõ thêm, họ có thể yêu cầu doanh nghiệp bổ sung giấy tờ hoặc thậm chí chuyển tờ khai sang luồng đỏ để kiểm tra thực tế.
Nhận hàng và hoàn tất thông quan
Sau khi được duyệt, doanh nghiệp hoàn tất các bước tiếp theo như thanh toán thuế, nhận hàng tại cảng/kho và lưu giữ hồ sơ theo quy định. Việc hoàn tất thông quan đối với tờ khai luồng vàng thường mất nhiều thời gian hơn luồng xanh, do phải qua bước kiểm tra hồ sơ thủ công.
Cách xử lý nhanh khi bị phân luồng vàng
Để tránh bị kéo dài thời gian thông quan, doanh nghiệp nên:
- Chuẩn bị hồ sơ đầy đủ ngay từ đầu: Tránh thiếu sót làm mất thời gian bổ sung.
- Kê khai thống nhất: Thông tin trên tờ khai cần khớp với chứng từ (Invoice, PL, HĐ...)
- Chủ động nộp giấy phép: Nhiều mặt hàng phải có giấy phép, nhưng doanh nghiệp thường quên.
- Giao tiếp thường xuyên với đại lý hải quan / FWD: Họ là người theo dõi trạng thái tờ khai sát nhất.
- Tham khảo mức thuế và trị giá hợp lý: Tránh tình trạng khai thấp giá bị nghi ngờ.
Một số câu hỏi thường gặp
Tờ khai bị phân luồng vàng có phải kiểm hóa không?
→ Không, luồng vàng chỉ kiểm tra hồ sơ. Tuy nhiên, nếu hồ sơ không rõ ràng hoặc có dấu hiệu nghi vấn, cán bộ hải quan có thể chuyển luồng đỏ để kiểm tra thực tế hàng hóa.
Bao lâu thì được thông quan?
→ Nếu hồ sơ hợp lệ, có thể được thông quan trong ngày. Nếu phải bổ sung, có thể mất thêm 1–3 ngày tùy theo tính chất hàng và mức độ phối hợp của doanh nghiệp.
Có thể chuyển luồng vàng sang xanh được không?
→ Không thể tự chuyển. Hệ thống phân luồng tự động dựa trên tiêu chí rủi ro do Tổng cục Hải quan thiết lập. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp cải thiện mức độ tuân thủ, về lâu dài có thể được ưu tiên luồng xanh.
Khi bị luồng vàng thì có cần chờ kiểm tra chuyên ngành không?
→ Có thể có. Nếu hàng hóa thuộc danh mục phải kiểm tra chuyên ngành (ví dụ: thực phẩm, mỹ phẩm, thiết bị y tế…), thì doanh nghiệp cần đợi kết quả kiểm tra trước khi được thông quan. Việc này có thể kéo dài thời gian xử lý hồ sơ.
Nếu khai sai mã HS thì bị xử lý thế nào khi ở luồng vàng?
→ Cán bộ hải quan sẽ rà soát kỹ mã HS khi kiểm tra hồ sơ. Nếu phát hiện sai lệch, doanh nghiệp sẽ được yêu cầu điều chỉnh, thậm chí bị phạt nếu xác định là cố ý hoặc gây ảnh hưởng đến nghĩa vụ thuế. Việc này có thể làm chậm thông quan.
Luồng vàng có được miễn kiểm tra khi hàng đã về cảng lâu ngày?
→ Không. Hệ thống phân luồng là tự động và không phụ thuộc vào thời gian hàng về cảng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp khẩn cấp, doanh nghiệp có thể gửi văn bản đề nghị ưu tiên giải quyết sớm đến Chi cục Hải quan quản lý.
Có được nhờ bên dịch vụ khai thuê xử lý luồng vàng không?
→ Có. Doanh nghiệp hoàn toàn có thể ủy quyền cho đơn vị dịch vụ logistics, forwarder hoặc đại lý hải quan chuyên nghiệp để hỗ trợ xử lý hồ sơ. Tuy nhiên, vẫn nên kiểm soát kỹ nội dung hồ sơ để tránh sai sót.
Nếu bị luồng vàng nhiều lần thì doanh nghiệp có bị đánh giá rủi ro không?
→ Có thể. Việc bị phân luồng vàng nhiều lần là dấu hiệu doanh nghiệp chưa đạt mức độ tuân thủ cao hoặc thường xuyên nhập khẩu hàng có độ rủi ro. Để cải thiện, doanh nghiệp nên rà soát lại toàn bộ quy trình khai báo và hồ sơ pháp lý liên quan.
Hiểu rõ về luồng vàng hải quan giúp doanh nghiệp chủ động chuẩn bị hồ sơ, giảm thời gian thông quan và tránh phát sinh chi phí. Trong bối cảnh hải quan Việt Nam đang số hóa và siết chặt kiểm tra hậu kiểm, việc chuẩn chỉnh ngay từ bước kê khai và nộp hồ sơ là yếu tố quyết định thành công cho mỗi lô hàng.
Nếu doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc chuẩn bị chứng từ hoặc cần tiết kiệm thời gian cho những lô hàng gấp, dịch vụ khai thuê hải quan của Eimskip là giải pháp đáng tin cậy. Với đội ngũ chuyên viên am hiểu chính sách, quy trình và hệ thống khai báo điện tử VNACCS/VCIS, Eimskip hỗ trợ khách hàng xử lý mọi loại luồng — từ xanh, vàng đến đỏ — một cách chuyên nghiệp, hạn chế tối đa rủi ro và đảm bảo tiến độ thông quan.
Liên hệ Eimskip ngay hôm nay để được tư vấn và hỗ trợ thủ tục hải quan trọn gói, nhanh chóng và đúng chuẩn!
_______________________
Địa chỉ: Số 96 Cao Thắng, Phường 4, Quận 3, TP.HCM
Hotline mobile: 091 922 6984 (Mr. Long)
Email: long@eimskip.vn
