PSR – Tiêu Chí Xuất Xứ Cụ Thể Mặt Hàng Là Gì Trong Xuất Nhập Khẩu?

PSR (Product Specific Rules) là bộ tiêu chí được áp dụng riêng cho từng mã hàng hóa nhằm xác định xuất xứ trong thương mại quốc tế. Việc đáp ứng đúng tiêu chí PSR là điều kiện bắt buộc để hàng hóa được hưởng ưu đãi thuế quan theo các hiệp định thương mại tự do (FTA). Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng hiểu rõ cách áp dụng thực tế của quy tắc này.

Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm bắt toàn diện về PSR – tiêu chí xuất xứ cụ thể mặt hàng, từ khái niệm cơ bản đến phương pháp xác định phù hợp cho từng lô hàng.

Xem thêm: Tiêu chí xuất xứ C/O - Giấy chứng nhận xuất xứ C/O nên biết

1. PSR – Tiêu chí xuất xứ cụ thể mặt hàng là gì?

PSR (Product Specific Rules) là quy định cụ thể cho từng mặt hàng trong danh mục HS, được quy định trong các FTA nhằm xác định xuất xứ hàng hóa. Khác với các tiêu chí chung như WO (Xuất xứ thuần túy), PSR yêu cầu sản phẩm phải đáp ứng ít nhất một trong ba điều kiện sau:

• Chuyển đổi mã số HS (CTC – Change in Tariff Classification)
• Tỷ lệ hàm lượng giá trị khu vực (RVC – Regional Value Content)
• Công đoạn gia công chế biến cụ thể (SP – Specific Process)
• Hoặc kết hợp nhiều tiêu chí

Mỗi FTA có thể cho phép áp dụng một trong nhiều tiêu chí để xác định xuất xứ phù hợp. Điều này giúp doanh nghiệp linh hoạt hơn trong chiến lược sản xuất – xuất khẩu.

2. Các tiêu chí phổ biến trong PSR

2.1. RVC – Hàm lượng giá trị khu vực

Đây là phương pháp xác định giá trị gia tăng của hàng hóa sau khi sản xuất, nhằm chứng minh rằng phần lớn giá trị tạo ra tại quốc gia thành viên FTA.

Công thức tính RVC (gián tiếp):
RVC = [(FOB – VNM) / FOB] × 100%

FOB: Giá xuất xưởng

VNM: Trị giá nguyên liệu không có xuất xứ (theo giá CIF nhập khẩu)

Công thức tính RVC (trực tiếp):
RVC = [VOM / FOB] × 100%

VOM: Trị giá nguyên liệu có xuất xứ, chi phí nhân công, chi phí trực tiếp và lợi nhuận

Ví dụ tính RVC trực tiếp:
Sản phẩm bánh quy xuất khẩu từ Việt Nam sang Malaysia có các chi phí sau:

RVC trực tiếp = (1.8 + 4.5 + 3.2) / 20 × 100% = 47.5%
RVC gián tiếp = (20 – 6 – 3 – 1.5)/20 × 100% = 47.5%

=> Đáp ứng tiêu chí RVC ≥ 40%, sản phẩm đủ điều kiện xuất xứ theo ATIGA.

2.2. CTC – Chuyển đổi mã số hàng hóa

CTC yêu cầu sản phẩm hoàn chỉnh phải có mã HS khác với nguyên liệu đầu vào không có xuất xứ. Mức độ chuyển đổi có thể yêu cầu:

• CC (Change in Chapter): thay đổi toàn bộ chương (2 số đầu mã HS)
• CTH (Change in Tariff Heading): thay đổi nhóm (4 số đầu)
• CTSH (Change in Tariff Sub-heading): thay đổi phân nhóm (6 số đầu)

Ví dụ:
Dầu dừa thành phẩm HS: 15131100
Sản xuất từ cơm dừa HS: 08011200
=> Đã thay đổi chương => đáp ứng tiêu chí CC

Lưu ý: CTC chỉ xét nguyên liệu không có xuất xứ và không tính phần gia công trung gian.

2.3. SP – Công đoạn chế biến cụ thể

Tiêu chí SP yêu cầu nguyên liệu không có xuất xứ phải trải qua quy trình gia công nhất định. Các quy trình này thường được quy định rõ theo từng FTA, ví dụ như:

• Dệt từ sợi
• Đúc từ kim loại thô
• Lắp ráp hoàn chỉnh một sản phẩm

Ưu điểm của SP: Không bị ảnh hưởng bởi chi phí hay giá trị nguyên liệu đầu vào – chỉ cần đúng quy trình là được công nhận có xuất xứ.

3. Tổng kết: Doanh nghiệp cần làm gì?

Để áp dụng PSR – tiêu chí xuất xứ một cách hiệu quả, doanh nghiệp cần:

• Tra cứu đúng mã HS và danh mục PSR theo FTA tương ứng
• Chọn tiêu chí phù hợp (RVC, CTC, SP hoặc kết hợp)
• Lưu trữ hồ sơ đầy đủ để chứng minh xuất xứ khi cần

4. Thuật ngữ xuất nhập khẩu liên quan đến PSR