Ngày 2/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump đăng tải trên mạng xã hội Truth Social xác nhận rằng Hoa Kỳ và Việt Nam đã đạt được một thỏa thuận thương mại sơ bộ. Theo đó, hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam vào Mỹ sẽ chịu mức thuế 20%, trong khi các mặt hàng bị nghi ngờ là trung chuyển sẽ bị áp thuế 40%. Đổi lại, Việt Nam sẽ miễn thuế hoàn toàn cho hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ.
Đây là kết quả từ cuộc điện đàm giữa Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Trump – đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong quan hệ thương mại giữa hai quốc gia. Tuy nhiên, đằng sau bề nổi của một "thỏa thuận thành công" là hàng loạt thách thức đang chờ các doanh nghiệp Việt Nam phải đối mặt.
Mục tiêu của thỏa thuận thuế quan Việt - Mỹ
Mục đích thiết thực của cuộc đàm phán là mục tiêu kép:
- Đối với Mỹ: thúc đẩy chính sách kiểm soát chuỗi cung ứng toàn cầu, hạn chế hàng trôi qua Trung Quốc mà quảng bá là hàng nội địa Việt, và thúc đẩy doanh nghiệp chuyển dịch sản xuất ra khỏi lãnh thổ Trung Quốc.
- Đối với Việt Nam: hạn chế thiệt hại từ nguy cơ mất ưu thế trước mức thuế “cực đoan” 46%, duy trì kim ngạch xuất khẩu vào thị trường hàng đầu thế giới.
Theo đánh giá của Tiến sĩ Chu Thanh Tuấn (RMIT), đây là bước đi “chiến lược và có tính toán” để bảo vệ chuỗi cung ứng, tránh đứt gãy và bảo đảm doanh nghiệp có thời gian chuẩn bị thích nghi với môi trường thuế mới.
Phân tích chi tiết mức thuế: 20% và 40%
1. Mức thuế 20%
Theo thông tin từ giới chức Mỹ, trước thỏa thuận này, Washington từng cân nhắc áp mức thuế đối ứng lên tới 46% đối với hàng hóa Việt Nam. Mức 20% dù cao hơn thông lệ MFN (10–15%) nhưng vẫn được xem là "một kết quả chấp nhận được" trong bối cảnh thương mại toàn cầu đầy biến động.
Tiến sĩ Chu Thanh Tuấn (RMIT) nhận định: “Việt Nam đã có bước đi tích cực để giữ ổn định thương mại. Đây là một sự thỏa hiệp có ý nghĩa chính trị”.
Xem thêm: Thỏa Thuận Thương Mại Việt – Mỹ: Mức Thuế Mới Và Cam Kết Mở Cửa Thị Trường
2. Thuế 40% cho hàng “trung chuyển”
Đây là biện pháp nhằm ngăn chặn hàng hóa từ Trung Quốc hoặc quốc gia khác lợi dụng Việt Nam để nhập khẩu vào Mỹ. Theo các hiệp định trước đó như USMCA, Mỹ yêu cầu sản phẩm có ít nhất 35–45% giá trị gia tăng nội địa để được xem là “hàng thật”. Nếu doanh nghiệp không chứng minh được điều này, sản phẩm có thể bị áp thuế cao hơn, thậm chí lên đến 40%.
Như vậy, mức 40% thuế có thể là “mệnh lệnh buộc” doanh nghiệp Việt phải xây dựng chuỗi nội địa hóa và minh bạch xuất xứ ngay lập tức.
Ngành nào sẽ chịu tác động mạnh nhất từ thỏa thuận này?
Tiến sĩ Tuấn chỉ ra rằng tác động của thỏa thuận này sẽ không đồng đều giữa các ngành:
Ngành dệt may – da giày
Các doanh nghiệp lớn như Vinatex có thể kê giá hoặc chia sẻ chi phí thuế cùng đối tác để giảm thiểu tác động. Tuy nhiên, với các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), việc này có thể đẩy họ vào tình trạng khó tiếp cận thị trường Mỹ – nơi biên lợi nhuận đã mỏng lại chịu thêm áp lực mới.
Ngành điện tử – linh kiện
Dù chịu áp lực tăng thuế, nhưng xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc vẫn mang lại lợi thế dài hạn. Các công ty FDI trong lĩnh vực điện tử có hệ thống sản xuất ổn định tại Việt Nam và cam kết lâu dài hơn so với mức thuế tạm thời nào đó với Mỹ.
Ngành gỗ nội thất – thủy sản – xe đạp – nhựa gia dụng
Đây là các ngành đang hưởng thuế suất thấp so với các đối thủ từ Mexico (USMCA), Ấn Độ, Ecuador. Mức thuế 20% đối với hàng thật và 40% đối với hàng trung chuyển có thể làm mất hoàn toàn lợi thế, đòi hỏi doanh nghiệp tái cấu trúc nhanh chóng để duy trì vị thế cạnh tranh.
Xem thêm: Cập nhật thị trường vận tải biển quốc tế 08/07/2025
Doanh nghiệp Việt Nam cần làm gì để ứng phó với thỏa thuận thuế quan mới?
Rà soát chuỗi cung ứng và nội địa hóa
Tại thời điểm này, doanh nghiệp cần chứng minh rõ tỷ lệ giá trị gia tăng nội địa nếu muốn được hưởng mức thuế 20% thay vì 40%. Việc đầu tư vào nội địa hóa không chỉ giúp giảm thuế mà còn nâng cao tính độc lập với chuỗi cung ứng toàn cầu.
Số hóa và lưu trữ chứng từ
Cơ quan Hải quan – Biên phòng Mỹ có quyền hậu kiểm tại bất kỳ điểm nào trong chuỗi sản xuất. Do đó, lưu giữ đầy đủ CO, invoice, BL… dưới dạng kỹ thuật số giúp doanh nghiệp dễ dàng khai báo và kiểm tra khi cần.
Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu
Không nên phụ thuộc vào thị trường Mỹ, cần tăng cường xuất khẩu vào châu Âu, ASEAN, Nhật Bản… để giảm rủi ro chính sách.
Thương lượng với khách hàng Mỹ
Việc thương lượng chia sẻ chi phí lâu dài khi xuất khẩu là cần thiết để giảm áp lực tài chính, nhất là với các đơn hàng quy mô lớn.
Thỏa thuận thuế quan Mỹ – Việt là một khoảng đệm quý giá để các doanh nghiệp trong nước kịp chuẩn bị. Dù chưa phải là chiến thắng trọn vẹn, Việt Nam đã giữ được cơ hội để đứng vững trong giai đoạn tái cấu trúc toàn cầu.
“Chúng ta chưa thắng,” ông Tuấn kết luận. “Nhưng ta đã giữ được cửa. Và nếu tận dụng tốt khoảng thời gian này, Việt Nam vẫn có thể bước vào kỷ nguyên thương mại mới với vị thế vững vàng hơn.” [Nguồn: Diễn đàn Doanh nghiệp]
Eimskip Việt Nam sẵn sàng hỗ trợ doanh nghiệp Việt tối ưu chuỗi cung ứng, khai thuê hải quan và đáp ứng các tiêu chuẩn thương mại mới.
_______________________
Địa chỉ: Số 96 Cao Thắng, Phường 4, Quận 3, TP.HCM
Hotline mobile: 091 922 6984 (Mr. Long)
Email: long@eimskip.vn
