Xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ là một trong những lĩnh vực giàu tiềm năng với Việt Nam nhờ vào sự đa dạng về sản phẩm và tay nghề thủ công cao. Tuy nhiên, để đưa các sản phẩm như gốm sứ, mây tre đan, sơn mài hay đồ gỗ mỹ nghệ ra thị trường quốc tế, doanh nghiệp cần tuân thủ một quy trình xuất khẩu chặt chẽ, bao gồm nhiều bước từ chuẩn bị hàng hóa, giấy tờ pháp lý đến thủ tục hải quan. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ thủ tục xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ và những lưu ý quan trọng để đảm bảo quy trình diễn ra suôn sẻ, hiệu quả.
Các mặt hàng thủ công mỹ nghệ phổ biến được xuất khẩu và cách phân loại theo mã HS
Khi nhắc đến xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ, rất nhiều người hình dung ngay đến những sản phẩm mang đậm bản sắc văn hóa như đồ gỗ chạm khắc, gốm sứ truyền thống hay tranh thêu tay. Tuy nhiên, trên thực tế, danh mục hàng thủ công mỹ nghệ rất phong phú, trải dài từ các vật dụng trang trí, đồ dùng gia dụng cho đến các sản phẩm thủ công cao cấp có giá trị nghệ thuật cao.
Một số mặt hàng thủ công mỹ nghệ phổ biến được doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu
Đồ gỗ thủ công: Đây là nhóm sản phẩm chủ lực, bao gồm bàn ghế gỗ mỹ nghệ, tượng gỗ, tranh gỗ, khay đựng trà, khung ảnh,… thường được sản xuất tại các làng nghề truyền thống như Đồng Kỵ (Bắc Ninh), Huế, Tây Ninh.
Sản phẩm đan lát từ tre, nứa, lục bình: Bao gồm giỏ xách, thảm, rổ rá, khay, lọ trang trí. Những sản phẩm này có tính thân thiện với môi trường nên được thị trường châu Âu và Nhật Bản đặc biệt ưa chuộng.
Đồ gốm, sứ thủ công: Việt Nam nổi tiếng với các dòng gốm như Bát Tràng, Phù Lãng, Chu Đậu,… Đây là những sản phẩm có hàm lượng văn hóa cao, thường được xuất khẩu sang Mỹ, Úc, Hàn Quốc.
Tranh thêu, tranh cát, tranh sơn mài: Được xem là nhóm sản phẩm đặc trưng phản ánh tinh thần nghệ thuật và khéo léo của người Việt, phù hợp với các thị trường cao cấp.
Sản phẩm từ vỏ trai, vỏ ốc, đá quý, kim loại…: Là những mặt hàng mỹ nghệ độc đáo mang tính chất sưu tầm hoặc trang trí cao.
Mỗi loại hàng thủ công mỹ nghệ khi xuất khẩu sẽ được phân loại theo hệ thống mã HS (Harmonized System). Đây là hệ thống mã hóa quốc tế được sử dụng để phân loại hàng hóa trong hoạt động thương mại toàn cầu. Việc xác định đúng mã HS rất quan trọng vì ảnh hưởng trực tiếp đến mức thuế suất xuất khẩu, ưu đãi thuế quan (nếu có) và hồ sơ hải quan.
Một số mã HS thông dụng cho nhóm hàng thủ công mỹ nghệ
- Đồ gỗ dùng trong nhà: 9403.60.90
- Sản phẩm mây, tre đan lát: 4602.90.00
- Đồ gốm sứ không dùng điện: 6912.00.00
- Tranh thêu: 5810.91.00
- Tranh sơn mài: thường phân loại theo nhóm 9701 (tác phẩm nghệ thuật gốc)
Tuy nhiên, trên thực tế, việc xác định mã HS có thể thay đổi tùy theo mục đích sử dụng, chất liệu chính cấu thành sản phẩm và hình thức đóng gói. Do đó, để tránh các rắc rối phát sinh khi làm thủ tục hải quan hoặc bị truy thu thuế, doanh nghiệp nên tham khảo thêm ý kiến từ công ty logistics có kinh nghiệm hoặc cơ quan hải quan địa phương.
Tại sao thủ tục xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ lại quan trọng với doanh nghiệp hiện nay?
Không giống như những mặt hàng công nghiệp có quy chuẩn đồng nhất, hàng thủ công mỹ nghệ mang tính cá nhân hóa và độc bản rất cao. Vì thế, các quy định xuất khẩu thường nghiêm ngặt hơn, đặc biệt là về chất lượng sản phẩm, an toàn người dùng và bảo vệ môi trường. Việc nắm vững thủ tục không chỉ giúp hàng hóa được thông quan nhanh chóng mà còn thể hiện sự chuyên nghiệp của doanh nghiệp với đối tác quốc tế.
Ngoài ra, các thị trường lớn như EU, Mỹ, Nhật Bản hay Hàn Quốc đều có yêu cầu khắt khe về nguồn gốc nguyên liệu, lao động và độ an toàn sản phẩm. Chỉ cần một sai sót nhỏ trong khâu giấy tờ, bạn có thể đối mặt với việc bị trả hàng hoặc thậm chí bị cấm xuất khẩu sang thị trường đó trong tương lai.
Xem thêm: Quy trình thủ tục hải quan xuất khẩu từ A đến Z 2025
Hồ sơ và chứng từ cần thiết để xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ gồm những gì?
Một trong những bước đầu tiên và quan trọng nhất khi xuất khẩu là chuẩn bị hồ sơ hợp lệ. Dưới đây là những loại giấy tờ doanh nghiệp bắt buộc phải có:
- Hợp đồng ngoại thương (Sales Contract): Thể hiện rõ thỏa thuận giữa bên bán và bên mua, bao gồm điều khoản thanh toán, điều kiện giao hàng (Incoterms), mô tả hàng hóa.
- Hóa đơn thương mại (Commercial Invoice): Là căn cứ để tính thuế và là một phần không thể thiếu trong khai báo hải quan.
- Phiếu đóng gói (Packing List): Giúp đối chiếu số lượng, khối lượng và quy cách đóng gói khi kiểm tra tại cảng.
- Tờ khai hải quan điện tử: Nộp qua hệ thống hải quan VNACCS, khai đầy đủ thông tin về loại hàng, mã HS, số lượng, trị giá, xuất xứ.
- Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O): Bắt buộc nếu muốn hưởng ưu đãi thuế quan tại nước nhập khẩu.
- Một số giấy phép chuyên ngành (nếu có): Ví dụ nếu sản phẩm làm từ gỗ tự nhiên, có thể cần chứng nhận kiểm dịch thực vật hoặc giấy phép CITES.
Quy trình làm thủ tục hải quan cho hàng thủ công mỹ nghệ
Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, doanh nghiệp tiến hành khai báo hải quan theo các bước sau:
- Đăng ký mã số thuế xuất nhập khẩu nếu là doanh nghiệp mới.
- Khai tờ khai hải quan qua phần mềm khai báo điện tử hoặc kết nối trực tiếp với hệ thống VNACCS.
- Nộp hồ sơ giấy cho hải quan tại chi cục cửa khẩu (nếu được phân vào luồng vàng hoặc đỏ).
- Thông quan hàng hóa, đóng thuế (nếu có) và nhận thông báo giải phóng hàng.
- Bàn giao cho đơn vị vận tải quốc tế để tiếp tục giao đến người nhận.
Xem thêm: Phí, Lệ phí làm thủ tục hải quan
Doanh nghiệp cần lưu ý gì khi đóng gói và vận chuyển hàng thủ công mỹ nghệ để đảm bảo an toàn và đúng chuẩn xuất khẩu?
Do tính chất dễ vỡ, dễ xước hoặc chịu ảnh hưởng bởi nhiệt độ, độ ẩm, hàng thủ công mỹ nghệ đòi hỏi quy trình đóng gói tỉ mỉ hơn các mặt hàng thông thường. Bạn nên lưu ý:
- Sử dụng vật liệu đệm như bọt khí, mút xốp, giấy kraft để tránh va đập.
- Với đồ gốm, thủy tinh, nên đóng trong các lớp hộp lồng hộp (double box) hoặc thùng gỗ.
- Ghi chú cảnh báo “Fragile”, “Handle with care” rõ ràng trên bao bì.
- Đảm bảo kích thước, trọng lượng và hình thức đóng gói phù hợp với yêu cầu của hãng tàu hoặc hãng hàng không.
Về vận chuyển, bạn có thể chọn:
- Đường biển nếu lô hàng lớn và không gấp thời gian.
- Đường hàng không nếu đơn hàng nhỏ, cần giao gấp, giá trị cao.
- Dịch vụ Door-to-door nếu bạn muốn đơn vị logistics hỗ trợ toàn trình từ kho đến tận tay khách hàng.
Chọn đúng đối tác vận chuyển và đơn vị logistics phù hợp với hàng thủ công mỹ nghệ
Không phải đơn vị logistics nào cũng có kinh nghiệm xử lý các loại hàng hóa thủ công có tính đặc thù cao. Một đơn vị phù hợp cần:
- Có kinh nghiệm xử lý hàng dễ vỡ, cần bảo quản đặc biệt.
- Hỗ trợ từ A–Z về giấy tờ, khai báo hải quan, xin C/O.
- Cung cấp dịch vụ đa phương thức (biển – hàng không – nội địa).
- Có đội ngũ tư vấn am hiểu các thị trường khó tính như EU, Mỹ.
Eimskip Việt Nam – với hơn 100 năm kinh nghiệm toàn cầu trong ngành logistics và mạng lưới hoạt động tại hơn 20 quốc gia – hiện đang là đối tác chiến lược của nhiều doanh nghiệp xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam. Chúng tôi không chỉ vận chuyển mà còn hỗ trợ chuẩn hóa quy trình, tối ưu chi phí và đảm bảo hàng hóa đến nơi an toàn, đúng hạn.
Xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ là cơ hội lớn nhưng cũng đi kèm nhiều thử thách. Để thành công, doanh nghiệp cần hiểu rõ từng bước trong quy trình thủ tục, chuẩn bị giấy tờ đầy đủ, và hợp tác cùng đối tác logistics uy tín.
Nếu bạn đang cần tư vấn chi tiết hoặc tìm kiếm giải pháp vận chuyển tối ưu cho mặt hàng thủ công mỹ nghệ, đừng ngần ngại liên hệ với Eimskip Việt Nam. Chúng tôi sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên hành trình đưa tinh hoa thủ công Việt Nam vươn xa.
_______________________
Địa chỉ: Số 96 Cao Thắng, Phường 4, Quận 3, TP.HCM
Hotline mobile: 091 922 6984 (Mr. Long)
Email: long@eimskip.vn
