Năm 2024 đánh dấu một năm đầy sóng gió với hàng loạt sự cố lớn trong ngành logistics, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chuỗi cung ứng toàn cầu. Từ tai nạn vận tải, tranh chấp lao động đến thiên tai bất ngờ, các sự kiện này đã để lại những hậu quả sâu rộng và tiếp tục tác động mạnh mẽ đến ngành. Dưới đây là những sự kiện nổi bật định hình lại bức tranh logistics thế giới trong năm qua.
Xem thêm: Cập nhật Cước Vận Tải Biển Tuần 17/12/2024: Dự báo từ Maersk và Fitch
1. Khủng hoảng Biển Đỏ
Vụ tấn công liên tiếp bằng drone vào các tàu hàng ở vùng Vịnh Aden và Biển Đỏ từ đầu năm 2024 đã làm gián đoạn nghiêm trọng tuyến đường vận tải biển quan trọng này.
- Chi tiết: Ngày 18/01/2024, tàu chở hàng Genco Picardy của Mỹ bị tấn công bởi một drone mang bom do lực lượng Houthi tại Yemen thực hiện. Vài ngày sau, tàu United VIII của hãng Mediterranean Shipping Company cũng chịu chung số phận.
- Tác động: Các hãng vận tải lớn như Hapag-Lloyd và Mediterranean Shipping Company buộc phải thay đổi lộ trình, tránh xa kênh đào Suez. Điều này làm gia tăng đáng kể chi phí vận chuyển và dẫn đến tình trạng tắc nghẽn tại các tuyến đường thay thế.
2. Sụp đổ cầu Francis Scott Key tại Baltimore
Ngày 26/03/2024, tàu hàng Dali đâm vào cầu Francis Scott Key ở Baltimore, gây thiệt hại nghiêm trọng cho cơ sở hạ tầng và chuỗi cung ứng khu vực.
- Diễn biến: Sự cố này buộc cảng Baltimore phải ngừng hầu hết hoạt động xuất khẩu cho đến tháng 6/2024, khiến nhiều lô hàng bị gián đoạn.
- Tác động dài hạn: Ngành ô tô và nhiều ngành khác đã phải tìm cách chuyển hướng vận chuyển sang các cảng khác, đặt ra câu hỏi liệu Baltimore có thể phục hồi vị thế trong tương lai hay không.
3. Động đất tại Đài Loan
Ngày 04/04/2024, một trận động đất mạnh 7.4 độ richter đã làm rung chuyển huyện Hoa Liên, phía đông Đài Loan, nơi tập trung nhiều nhà máy sản xuất chip lớn nhất thế giới.
- Diễn biến: Mặc dù chỉ một số dây chuyền sản xuất bị gián đoạn, nhưng sự cố này đã làm gia tăng lo ngại về sự phụ thuộc toàn cầu vào chuỗi cung ứng bán dẫn tại Đài Loan.
- Tác động: Những chậm trễ nhỏ cũng đủ để gây xáo trộn lớn trong ngành công nghiệp chip, ảnh hưởng đến sản xuất ô tô và thiết bị điện tử toàn cầu.
4. Tornado tàn phá trung tâm phân phối Dollar Tree tại Oklahoma
Cuối tháng 4, một loạt cơn lốc xoáy kinh hoàng quét qua Oklahoma, phá hủy trung tâm phân phối của Dollar Tree tại Marietta.
- Hậu quả: Dù toàn bộ kho hàng bị san phẳng, may mắn là không có thương vong. Công ty đã nhanh chóng tái cấu trúc mạng lưới phân phối để đảm bảo hơn 600 cửa hàng trong khu vực vẫn nhận được hàng hóa đúng hạn.
5. Đình công đường sắt tại Canada
Tháng 8/2024, cuộc đình công của công đoàn Teamsters tại hai công ty đường sắt lớn nhất Canada gây gián đoạn vận chuyển hơn 900,000 tấn hàng hóa mỗi ngày.
- Tác động: Dù các hãng vận tải đã chuẩn bị sẵn kịch bản ứng phó, tình trạng phong tỏa đã ảnh hưởng đến kết nối vận tải xuyên biên giới giữa Mỹ và Canada.
6. Bão Helene và Milton tàn phá miền Đông Nam Hoa Kỳ
Hai cơn bão lớn liên tiếp, Helene và Milton, đổ bộ vào khu vực Đông Nam Mỹ vào tháng 9 và tháng 10/2024, gây thiệt hại lớn cho hệ thống đường bộ và đường sắt.
- Helene: Gây lũ lụt nghiêm trọng, làm hư hại hệ thống đường ray của CSX, đặc biệt tại Bắc Carolina.
- Milton: Làm gián đoạn hoạt động tại các cảng lớn như Tampa Bay và Jacksonville, khiến vận tải đường bộ và phân phối cuối chặng gặp nhiều khó khăn.
7. Đình công của công nhân cảng Mỹ và bưu chính Canada
- Mỹ: Đầu tháng 10, công nhân cảng thuộc Hiệp hội ILA đình công, tạm dừng hoạt động tại nhiều cảng quan trọng ở bờ Đông và Vịnh Mexico. Vấn đề tự động hóa cảng là tâm điểm tranh chấp.
- Canada: Cuộc đình công kéo dài hơn một tháng của Canada Post làm chậm trễ đáng kể các hoạt động giao hàng trên toàn quốc.
Những sự cố trên không chỉ làm chao đảo chuỗi cung ứng trong năm 2024 mà còn để lại những bài học quan trọng về sự linh hoạt và khả năng ứng phó của ngành logistics. Câu hỏi đặt ra là: Các doanh nghiệp sẽ làm gì để chuẩn bị tốt hơn trước những cú sốc tương tự trong tương lai?
Fitch Nâng Triển Vọng Vận Tải Container Toàn Cầu: Tín Hiệu Lạc Quan Trong Thách Thức
Fitch Ratings – một trong những tổ chức xếp hạng tín nhiệm hàng đầu thế giới – đã điều chỉnh triển vọng ngành vận tải container toàn cầu từ “suy giảm” lên “ổn định”. Động thái này phản ánh sự cải thiện trong phân khúc vận tải dầu và hàng rời, bất chấp những thách thức địa chính trị, nguy cơ dư cung và các quy định mới về phát thải.
Triển vọng ngành vận tải biển: Những điểm sáng và thách thức
Trong báo cáo dự báo năm 2025, Fitch nhấn mạnh:
“Vận tải biển là ngành có vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu nhưng dễ bị ảnh hưởng bởi các xung đột địa chính trị. Các điểm nghẽn trên tuyến thương mại chính và khả năng điều chỉnh công suất trong ngắn hạn hạn chế khiến ngành này chịu nhiều rủi ro.”
Năm 2024 chứng kiến sự phục hồi nhẹ nhờ các yếu tố địa chính trị:
- Chiến tranh Ukraine đã thúc đẩy vận tải dầu với nhu cầu tăng mạnh.
- Gián đoạn ở Biển Đỏ do xung đột tại Yemen buộc các tuyến vận tải phải chuyển hướng, tạo sức ép cung cầu và đẩy giá cước tăng.
Mặc dù các nguy cơ từ Biển Đỏ đã giảm trong những tháng gần đây, các tuyến đường dài hơn qua mũi Hảo Vọng vẫn ảnh hưởng đến công suất toàn cầu, khiến thời gian hành trình kéo dài đến hai tuần đối với nhiều tuyến container lớn.
Dự báo 2025: Rủi ro và cơ hội
Fitch dự báo năm 2025 sẽ là giai đoạn ngành vận tải container đối mặt với sự chuyển mình mạnh mẽ:
- Nguồn cung dư thừa: Việc bàn giao hàng loạt tàu container mới có thể dẫn đến dư cung, khiến cước phí vận tải tiếp tục giảm.
- Rủi ro từ chính sách thương mại Mỹ: Kết quả bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024, đặc biệt trong bối cảnh Donald Trump tái đắc cử, có thể làm thay đổi đáng kể chính sách thương mại toàn cầu, ảnh hưởng trực tiếp đến nhu cầu vận tải.
- Sự thay đổi chuỗi cung ứng: Chiến lược “just-in-case” – dự phòng rủi ro chuỗi cung ứng – có thể tạo ra đợt tăng nhu cầu ngắn hạn khi các doanh nghiệp xây dựng năng lực lưu trữ dự trữ.
- Tăng chi phí tuân thủ: Các quy định phát thải của Liên minh châu Âu đang đẩy mạnh áp lực lên ngành thông qua chi phí đầu tư cơ sở hạ tầng và vận hành. Các tàu sử dụng nhiên liệu kép (dual-fuel) trở thành xu hướng mới nhằm đáp ứng yêu cầu giảm phát thải.
Triển vọng vận tải dầu và hàng rời: Sự cải thiện ổn định
Bên cạnh vận tải container, Fitch nhận định phân khúc vận tải dầu và hàng rời sẽ duy trì ổn định trong năm tới:
- Vận tải dầu: Tiếp tục cải thiện với nhu cầu bền vững, đặc biệt từ các thị trường mới nổi.
- Hàng rời: Ổn định nhờ nhu cầu nguyên liệu thô phục hồi sau đại dịch và các chương trình tái thiết cơ sở hạ tầng toàn cầu.
Tương lai ngành vận tải biển: Sẵn sàng trước biến động
Ngành vận tải biển toàn cầu bước vào năm 2025 với cả cơ hội lẫn thách thức. Để duy trì sự ổn định và tăng trưởng, các doanh nghiệp cần tập trung vào đổi mới công nghệ, tuân thủ các tiêu chuẩn phát thải và điều chỉnh chiến lược theo tình hình địa chính trị biến động.
Fitch kết luận:
“Trong một thế giới đầy biến động, khả năng thích nghi nhanh chóng và đầu tư vào công nghệ xanh sẽ là chìa khóa để các doanh nghiệp vận tải biển vượt qua những cơn sóng lớn phía trước.”
